oszczędzanie, oszczędności, finanse osobiste
Wartość oszczędności Polaków szacowana jest na ponad 1,5 biliona złotych. Ponad połowa z tej kwoty zgromadzona jest w formie depozytów i na lokatach terminowych. Chociaż suma oszczędności Polaków od kilku lat rośnie, to efektywność oszczędzania pozostawia wiele do życzenia. Ponad połowa z tej kwoty zgromadzona jest w formie depozytów i na lokatach terminowych. Jak wynika z danych Narodowego Banku Polskiego, na koniec 3 kwartału 2019 r. w bankach Polacy trzymali 871 mld zł, a aż 2/3 z tych środków zgromadzone było na rachunkach bieżących[1].
Jeśli porównamy aktualne oprocentowanie, które można uzyskać np. z bardzo popularnych lokat terminowych, które oscyluje wokół 1,3%, z poziomem inflacji, która na koniec grudnia 2019 r. wg GUS wynosiła 3,4%, wyraźnie zauważymy, że nasze pieniądze, zamiast zarabiać, tracą na wartości.
Dlaczego zatem tak często wybieramy rozwiązania, które z ekonomicznego punktu widzenia nie są dla nas najbardziej korzystne? Nasz konserwatyzm i skłonność do wybierania najprostszych i najlepiej znanych produktów finansowych wynika w dużej mierze z naszej historii gospodarczej i przemian, jakie zachodziły w Polsce. Przez wiele lat jedynymi instytucjami kojarzonymi z oszczędzaniem były banki i takie przekonanie się utrwaliło.
W latach 90 powstał rynek kapitałowy, zaczęły działać fundusze inwestycyjne, ale dotąd nie udało się zbudować do niego społecznego zaufania, spowodować, żeby był kojarzony z produktami powszechnie znanymi i zrozumiałymi. Ten brak wiedzy na temat rynku kapitałowego i jego możliwości potwierdzają badania. Jak wynika z Raportu Oszczędności Polaków , będącego efektem badania przeprowadzonego przez Kantar Public dla UOKIK, Polacy nie znają bardzo wielu z dostępnych produktów finansowych. Tylko 10% ankietowanych zadeklarowało, że zna fundusze inwestycyjne i wie, jak one działają[2].
Czy zmiana nastawienia Polaków do instrumentów finansowych jest możliwa? Sądzę, że tak, natomiast jest to zmiana wymagająca wiele pracy i zaangażowania instytucji finansowych.
Z pewnością nowe możliwości otwierają w tym zakresie Pracownicze Plany Kapitałowe, których wprowadzenie skłoniło do powszechnej dyskusji o oszczędzaniu. W tworzenie PPK właściwie od początku zaangażowany był cały rynek kapitałowy, dzięki temu wiele instytucji zaangażowało się w organizację spotkań i szkoleń dla pracodawców, organizacji zrzeszających przedsiębiorców, różnych grup pracowniczych czy związków zawodowych. Te działania edukacyjne zostały już zainicjowane i liczę na to, że z czasem zaowocują bardziej świadomymi decyzjami inwestycyjnymi i większą odwagą Polaków w korzystaniu z możliwości rynku kapitałowego.
