I cóż, że ze Szwecji? Perspektywy i wyzwania szwedzkiego rynku w kontekście BIZ

Patrząc na bliskość geograficzną i zacieśniającą się współpracę w zakresie bezpieczeństwa w rejonie Morza Bałtyckiego, Szwecja może się stać w najbliższych latach jednym z bardziej atrakcyjnych rynków polskiej ekspansji zagranicznej. Mimo specyfiki, polegającej na dużych wymaganiach jakościowych, jest to kierunek perspektywiczny z punktu widzenia bezpośrednich inwestycji zagranicznych.  Według ubiegłorocznego Światowego Raportu Inwestycyjnego UNCTAD Szwecja pozostawała czwartym najbardziej atrakcyjnym rynkiem dla BIZ w Europie i trzynastym na świecie. 

Najnowsze dane pokazują, że w ciągu ostatnich trzech lat wartość bezpośrednich inwestycji w Szwecji wyniosła 130 mld USD z rekordowymi napływami zarówno w 2022, jak i w 2023 roku¹ .

Według Szwedzkiej Izby Handlowej, inwestycje zagraniczne zwiększają produktywność lokalnych przedsiębiorstw, przede wszystkim, kiedy są przejmowane przez firmy z Europy, Ameryki Północnej i Japonii. Jak podają autorzy raportu UNCTAD, głównymi krajami inwestującymi w Szwecji są Wielka Brytania, Luksemburg, Holandia, Niemcy, Stany Zjednoczone i Norwegia.

Pozytywne prognozy gospodarcze

Szwedzki Bank Swedbank w swoim styczniowym opracowaniu zapowiada, że Szwecja wraca na trwałą ścieżkę wzrostu: Riksbank – Bank Centralny będzie obniżał wysokość stóp procentowych, a popyt krajowy stanie się motorem wzrostu. Jak podkreślają eksperci, pomimo geopolitycznej niepewności szwedzka gospodarka ma potencjał, aby rozwijać się szybciej niż zwykle. Swedbank przewiduje, że szwedzki PKB wzrośnie o 2% w tym roku i o 3% w 2026 r.

Warto również zauważyć, że Szwecja należy do nielicznych rozwiniętych gospodarek europejskich, które wykazują zarówno nadwyżkę na rachunku bieżącym, jak i niski dług publiczny. Relacja długu (sektora instytucji rządowych i samorządowych) do PKB kraju została oszacowana przez Szwedzki Narodowy Urząd Długu na 33% w 2024 r. Zakłada się, że pozostanie on stabilny w najbliższej przyszłości ².

Czy warto? 

W 2023 r. Szwecja odnotowała znaczny spadek BIZ, ale utrzymała silną pozycję czwartego najbardziej atrakcyjnego rynku w Europie. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Szwecji wzrosły o 5,3 mld USD we wrześniu 2024 r. w porównaniu ze wzrostem o 318,2 mln USD w poprzednim kwartale.

Kraj utrzymuje wysoki poziom atrakcyjności dla inwestorów zagranicznych ze względu na wielojęzyczną i wykwalifikowaną siłę roboczą, bardzo wysoką siłę nabywczą na mieszkańca, gospodarkę będącą w czołówce nowych technologii i innowacji, a także korzystny system podatkowy. 

Szwedzki rząd podjął działania mające na celu rozwój wsparcia dla inwestycji, koncentrując się na kluczowych sektorach (biotechnologie i przetwórstwo spożywcze), a także szybko rozwijających się rynkach (kraje bałtyckie, Indie, Brazylia itp.). Z drugiej strony, inwestowanie w Szwecji może być wymagające od strony formalnej.13 września 2023 r. szwedzki parlament zatwierdził ustawę o BIZ, tworzącą krajowy system monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych.  Zgodnie z nowymi przepisami wszystkie inwestycje zagraniczne muszą podlegać obowiązkowym procedurom powiadamiania i zatwierdzania przez Inspektorat Produktów Strategicznych³ .

Eksport, inwestycje i stabilny rozwój, czyli polsko-szwedzka współpraca gospodarcza

Wzajemne polsko-szwedzkie obroty handlowe utrzymują się na dobrym poziomie, a eksport z naszego kraju w 2023 r. osiągnął wartość ponad 6 miliardów euro. To również następstwo współpracy pomiędzy różnymi branżami, przede wszystkim przemysłowymi. To czym należy pamiętać – Szwecja jest jednym z głównych inwestorów w Polsce, a tamtejsze firmy odgrywają istotną rolę w polskiej gospodarce, zwłaszcza w sektorach przemysłowych, usługowych oraz nowoczesnych technologii. W 2023 r. firmy ze Szwecji zainwestowały nad Wisłą ponad 10 miliardów euro. Szwedzcy inwestorzy doceniają stabilność polskiego rynku oraz Polska⁴, będąca jednym z największych rynków w Europie Środkowo-Wschodniej, oferuje atrakcyjne warunki dla inwestorów zagranicznych, co przyciąga coraz większe zainteresowanie kapitału szwedzkiego. 

Według danych Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, Polska w 2023 r. wyeksportowała na drugą stronę Bałtyku produkty o wartości 7,9 mld EUR. Natomiast wartość importowanych towarów to 6,9 mld EUR i w ostatnich latach maleje. Saldo wymiany towarowej między Polską a Szwecją wyniosło w tamtym roku 1 mld EUR.

Dla polskich przedsiębiorstw planujących ekspansję na wymagający, ale perspektywiczny rynek szwedzki, istotnym wsparciem może być Fundusz Ekspansji Zagranicznej zarządzany przez PFR TFI. Fundusz oferuje finansowanie kapitałowe w formule joint venture, wspierając firmy w budowie zagranicznej obecności – m.in. poprzez przejęcia lokalnych podmiotów, rozwój zielonych inwestycji czy tworzenie zakładów produkcyjnych. Elastyczność modelu inwestycyjnego funduszu, jego długoterminowa perspektywa oraz znajomość specyfiki rynków zagranicznych, mogą stanowić istotną przewagę dla firm planujących przemyślane wejście na rynek szwedzki i skuteczną adaptację do jego regulacyjnych oraz środowiskowych wymogów.

Szwedzi obudzili się w innej Europie

Szwedzi doskonale zdają sobie sprawę, że w ciągu ostatnich dwóch dekad gospodarki państw Europy Środkowej i Wschodniej wzrosły realnie o 60–80%. Największy rozwój odnotowano w Polsce, Rumunii, Słowacji, Litwie i Bułgarii. Nowe państwa członkowskie utrzymały znacznie wyższy wzrost gospodarczy, nawet w porównaniu z gospodarką USA i skorzystały ze swojej przewagi konkurencyjnej, dostępu do dużego rynku UE i rzeczywistego wzrostu wydajności pracy – podkreśla na łamach szwedzkiego magazynu „Smedjan” Petar Ganev z bułgarskiego Instytutu Gospodarki Rynkowej i współautor raportu „Ożywienie konkurencyjnej przewagi Europy” opublikowanego przez EPICENTER w styczniu 2025 r. 

W tym samym okresie rzeczywisty wzrost gospodarczy Szwecji wyniósł 38%, podczas gdy w Danii i Norwegii – 28–29%. Wzrost w regionie nordyckim jest wyższy niż średnia w UE, ale nadal mniejszy niż w Europie Środkowo-Wschodniej.

Rynek dla ambitnych graczy 

W mojej ocenie Szwecja to bardzo dobry kierunek dla wyjątkowo zaawansowanych graczy. Jest bardzo wymagający i respektujący nieraz wyśrubowane normy środowiskowe. Z drugiej strony to kraj z rosnącym deficytem w wielu zawodach i specjalizacjach. Platforma współpracy to zarówno przemysł stoczniowy, jak i lotniczy, szeroko rozumiana obronność i bezpieczeństwo, ale także przemysł wydobywczy i szeroko rozumiany recykling. Oczywiście nie możemy zapominać o farmacji i przemyśle spożywczym. Na rynek szwedzki zdecydowanie warto wejść, ale najlepiej zrobić to poprzez lokalne przedsiębiorstwo, które ułatwi nam adaptację na tamtym rynku.

W Szwecji, jak i większości europejskich krajów istnieje problem sukcesji w firmach rodzinnych. Z badania Szwedzkiego Stowarzyszenia Biznesowego wynika, że ​​średni wiek szwedzkich liderów biznesu wynosi 51,3 lat, a odsetek liderów biznesu, którzy mają 55 lat i więcej, sięga 40%. Z kolei 14% liderów biznesu ma ponad 65 lat. Łącznie zarządzają oni 53 500 firmami, zatrudniającymi nieco ponad 186 000 pracowników. Jeśli doliczyć kierowników firm bez innych pracowników, to jest to w sumie ok. 200 000 osób⁵. 

Źródła danych:

1. https://www.swedbank.com/newsroom/press-releases.details.swedbank-economic-outlook:-optimism-dawns-in-sweden-at-last.0E1DA2E89B60A78D.html. 
2. https://www.riksgalden.se/fi/press-and-publications/press-releases-and-news/press-releases/2024/swedens-debt-increases-but-at-slower-rate/.
3. One year with the Swedish FDI-regime | Delphi
4.  https://www.poland-export.pl/g/wspolpraca-z-zagranica-47/articles/eksport-do-szwecji-wspolpraca-handlowa-ze-szwecja-2024-7058.html. 
5.  Ownership and generational change in companies - Företagarna